Tinh trùng yếu: Nguyên nhân và cách điều trị bệnh hiệu quả

Tinh trùng yếu là một vấn đề quan trọng đối với sức khỏe sinh sản của nam giới. Nếu chất lượng và số lượng tinh trùng không đạt yêu cầu, khả năng thụ thai sẽ bị suy giảm. Vì vậy, để cải thiện tình trạng này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu các vấn đề về tinh trùng yếu và cần thực hiện những biện pháp hữu hiệu như thế nào. Cùng Bác Sĩ Sinh Lý tìm hiểu nhé!

Tinh trùng yếu là gì?

Tinh trùng yếu là hiện tượng khi chất lượng tinh trùng bị giảm sút, được đánh giá dựa trên các chỉ số như tỷ lệ tinh trùng di động dưới 75%, tỷ lệ chết và không di động cao hơn 25%, tỷ lệ tinh trùng di động dưới 50% và di động nhanh dưới 25%. 

Ngoài ra, khi xuất tinh, lượng tinh dịch thường ít hơn 2ml và số lượng tinh trùng ít hơn 40 triệu con, được gọi là tinh trùng ít. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và các vấn đề khác ảnh hưởng đến sức khỏe nam giới.

Dấu hiệu tinh trùng yếu

Các chỉ báo cho thấy sức khỏe tinh trùng bị suy giảm là biểu hiện tiêu cực của chức năng sinh sản nam giới. Nếu không được chữa trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến vô sinh. Các biểu hiện của tinh trùng yếu bao gồm:

Tinh dịch ít và loãng

Tinh dịch là chất lỏng mà đàn ông phóng ra khi xuất tinh. Một cách đơn giản để đánh giá chất lượng tinh trùng là kiểm tra trạng thái của tinh dịch. Tinh dịch của người khỏe mạnh có lượng khoảng 2-5 ml sau mỗi lần xuất tinh, chứa khoảng 60-80 triệu tinh trùng trên một ml tinh dịch, có độ sệt vừa phải. Nếu tinh dịch quá loãng hoặc có hạt trắng nhỏ và ít, đó là dấu hiệu của tinh trùng bị yếu.

Tinh dịch không hóa lỏng

Thông thường, khoảng 15-30 phút sau khi xuất tinh, tinh dịch sẽ tự hóa lỏng và không còn bết dính. Tuy nhiên, nếu tinh dịch không hóa lỏng và vẫn ở trạng thái đông đặc, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của tinh trùng trong tử cung để gặp trứng.

Tinh dịch có màu và mùi bất thường

Một trong những dấu hiệu nhận biết tinh có vấn đề bất thường mà nam giới thường không chú ý đó là màu sắc và mùi vị của tinh dịch. Tinh dịch bình thường có mùi tanh đặc trưng nhưng không có mùi hôi và có màu trắng hoặc hơi ngả vàng. 

Tuy nhiên, khi tinh dịch có màu sắc bất thường, đó có thể là dấu hiệu của những bệnh viêm nhiễm (như viêm niệu đạo, viêm mào tinh, viêm tiền liệt tuyến,…) hoặc có chứa máu, khiến cho tinh dịch có màu nâu.

Tinh dịch vón cục

Khi phái mạnh đạt cực khoái và xuất tinh, tinh dịch sẽ xuất hiện những hạt trắng nhỏ như hạt cơm và khi bóp vào, chúng sẽ trở nên mịn như bột, đây chính là hiện tượng tinh dịch vón cục. Điều trị bệnh này là rất cần thiết đối với nam giới để tránh tình trạng vô sinh hoặc hiếm muộn.

Bài viết tham khảo thêm:

• Tinh trùng sống được bao lâu? Cải thiện sức khỏe tinh binh tốt nhất

• Uống rượu có ảnh hưởng đến tinh trùng không? Nhậu nhiều yếu sinh lý?

• Tinh hoàn bên to bên nhỏ là bệnh gì? Ảnh hưởng gì đến sinh con?

Nguyên nhân tinh trùng yếu.

Tinh hoàn, vùng dưới đồi, tuyến yên… là những bộ phận có vai trò quan trọng trong quá trình tạo ra tinh trùng ở nam giới. Do đó, bất kỳ sự cố nào xảy ra với các bộ phận này đều có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sản xuất và chất lượng của tinh trùng. Theo các chuyên gia nam khoa, có rất nhiều yếu tố gây ra tình trạng tinh trùng yếu, nhưng dưới đây là một số nguyên nhân chính thường gặp:

Nguyên nhân bệnh lý 

• Giãn tĩnh mạch tinh: 

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở nam giới. Giãn tĩnh mạch tinh làm suy giảm chất lượng tinh trùng. Ngày nay, bệnh lý này đã có thể được phát hiện và điều trị.

• Rối loạn nội tiết tố: 

Nội tiết tố có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất tinh trùng. Khi nội tiết tố bị mất cân bằng, quá trình sản xuất tinh trùng sẽ bị tổn thương.

• Viêm nhiễm hoặc bệnh xã hội ở cơ quan sinh dục: 

Viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn hay các bệnh lây qua đường tình dục như lậu, HIV… Các loại viêm nhiễm này có thể gây ra các vấn đề về sản xuất tinh trùng/ sức khỏe tinh trùng hoặc ngăn cản sự vận chuyển của tinh trùng.

• Do các khối u: 

Gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố, ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản; hoặc quá trình điều trị các khối u làm giảm khả năng sinh sản ở nam giới.

• Bệnh tự miễn: 

Khi kháng thể trong cơ thể người đàn ông tiêu diệt tinh trùng. Tuy nhiên, bệnh này rất hiếm gặp. Đôi khi, trong quá trình điều trị bệnh, thuốc hoặc phương pháp điều trị có thể gây hại cho sức khỏe tinh trùng. Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác có thể làm giảm khả năng sinh sản ở nam giới như rối loạn di

Nguyên nhân môi trường

Sự tiếp xúc lâu dài với các chất hóa học công nghiệp như benzene, toluene, xylene, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, dung môi hữu cơ, vật liệu sơn… có thể dẫn đến vô sinh. Bên cạnh đó, tiếp xúc với kim loại nặng như chì và các kim loại khác cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới. Ngoài ra, phơi nhiễm với tia xạ cũng là nguyên nhân gây giảm hoặc mất khả năng sinh sản ở cả nam giới và nữ giới.

Những thói quen sinh hoạt

Chế độ ăn uống hàng ngày cũng ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh và chất lượng tinh trùng. Việc thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết có thể dẫn đến tinh trùng yếu. Tâm lý cũng là một yếu tố quan trọng, căng thẳng và stress kéo dài có thể gây mất cân bằng nội tiết tố, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng. 

Vận động hoặc làm việc quá sức cũng có thể làm tăng nhiệt độ vùng kín của nam giới, gây ra tình trạng tinh trùng bị suy yếu. Sử dụng quá nhiều chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cafein cũng có thể gây giảm nồng độ testosterone, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng. Cuối cùng, thói quen sinh hoạt không lành mạnh như thủ dâm quá nhiều hoặc quan hệ tình dục với tần suất cao kéo dài cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh:

Cân nặng

Thay đổi trọng lượng cơ thể đột ngột như quá béo hoặc quá gầy trong thời gian ngắn có thể ảnh hưởng đến tinh trùng và gây mất cân bằng nội tiết tố ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng.

Ăn thực phẩm chế biến và đồ đóng hộp

Các chất bảo quản có trong thực phẩm chế biến sẵn và đồ đóng hộp có thể làm giảm số lượng tinh trùng tới 30%. Vì vậy, bạn nên hạn chế sử dụng loại thực phẩm này để giữ gìn sức khỏe của bạn.

Tập luyện sai cách

Tập luyện và thể thao đều đặn luôn được khuyến khích giúp nâng cao sức khỏe thể chất. Tuy nhiên, nếu tập luyện quá sức, không hợp lý hoặc không đúng cách, nó có thể gây ra tác dụng ngược lại và làm tinh trùng yếu đi vì giảm số lượng và hormone testosterone.

Sử dụng rượu, bia, thuốc lá và chất kích thích

Nicotin, cafein và các chất chứa vòng thơm benzen đều là những chất có hại gây giảm tính tính di động của tinh trùng. Rượu và thuốc lá còn có thể gây hại cho gen, tăng tinh trùng bị đột biến. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rõ tác hại của hai chất này đối với quá trình sản xuất tinh trùng.

Quần quá chật

Mặc quần quá chật có thể gây ảnh hưởng không tốt đến chất lượng và số lượng tinh trùng ở nam giới bởi vì sự ma sát có thể làm tăng nhiệt độ ở vùng kín, làm tinh hoàn nóng lên. Tương tự, những người phải ngồi nhiều hoặc làm việc trong môi trường nóng như thợ hàn, thợ rèn, đầu bếp cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.

Sử dụng điện thoại di động nhiều

Các chuyên gia cho rằng bức xạ và nhiệt phát ra từ điện thoại di động có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động của tinh trùng. Ngoài ra, thói quen để điện thoại di động trong túi quần hoặc đeo ở thắt lưng thường xuyên cũng có thể làm tinh hoàn nóng lên và gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.

Chuẩn đoán tình trạng tinh trùng yếu

Khi đi khám, bác sĩ sẽ kiểm tra các cơ quan sinh dục ngoài và hỏi về lịch sử bệnh và thói quen sinh hoạt tình dục của người bệnh. Để đảm bảo kết quả chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Trong quá trình này, bác sĩ sẽ lấy mẫu tinh dịch của người bệnh để phân tích các thông số như số lượng và di động của tinh trùng. Để đảm bảo tính chính xác của kết quả xét nghiệm, nam giới cần lưu ý:

• Đảm bảo lấy hết tinh dịch để làm mẫu thử.
• Kiêng xuất tinh ít nhất 2 ngày, nhưng không quá 11 ngày trước khi lấy mẫu thử.
• Sau khi lấy mẫu thử lần đầu, cần chờ ít nhất 2 tuần để lấy mẫu thử lần tiếp theo.
• Tránh sử dụng chất bôi trơn vì có thể ảnh hưởng đến khả năng di động của tinh trùng.

Ngoài ra, tùy vào tình trạng bất thường ban đầu, bác sĩ có thể đề xuất thêm các xét nghiệm khác như siêu âm tinh hoàn, định lượng hormon tuyến yên và hormone nam giới, xét nghiệm nước tiểu sau xuất tinh để phát hiện tình trạng xuất tinh ngược, phân tích gen, hoặc sinh thiết tinh hoàn.

Phương pháp điều trị tinh trùng suy yếu

Có nhiều phương pháp để điều trị bệnh này, nhưng việc quan trọng đầu tiên là phải xác định đúng nguyên nhân gây bệnh. Nếu nguyên nhân bệnh xuất phát từ lối sống không lành mạnh, bệnh nhân cần thay đổi lối sống và hạn chế tác nhân ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị:

• Sử dụng thuốc kháng sinh: Điều trị viêm nhiễm (viêm tiền liệt tuyến, viêm niệu đạo,…).
• Sử dụng liệu pháp hormone và thuốc nội tiết: Dùng khi bị mất cân bằng nội tiết tố.
• Can thiệp phẫu thuật trong những trường hợp bị giãn thừng tinh hay mạch.

Ngoài ra đối với các vấn đề như yếu sinh lý luôn khiến phái mạnh bị mất tự tin trong cuộc sống. Lúc này việc sử dụng thuốc tăng cường sinh lực nam có thể giúp tăng cường sinh lý và vừa cải thiện được sức khỏe của tinh trùng

Cách phòng ngừa tinh trùng yếu

Để giảm nguy cơ mắc bệnh này, nam giới cần tuân thủ một lối sống lành mạnh và hạn chế tiếp xúc với các yếu tố có thể gây hại. Dưới đây là một số cách phòng ngừa mà bạn có thể áp dụng:

• Duy trì cân nặng hợp lý: 

Một số nghiên cứu cho thấy chỉ số BMI có mối liên quan với sự suy giảm chất lượng và khả năng di động của tinh trùng.

• Ăn uống lành mạnh: 

Bạn nên ăn nhiều rau xanh và hoa quả giàu chất chống oxy hóa để cải thiện chất lượng tinh trùng.

• Phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục: 

Bạn cần sử dụng bảo vệ khi quan hệ và tìm hiểu rõ về người bạn tình của mình để tránh các bệnh như chlamydia và lậu có thể gây vô sinh ở nam giới.

• Tránh stress: 

Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh và khả năng tình dục của nam giới.

• Sống năng động: 

Việc thường xuyên vận động và tập thể dục ở mức trung bình có thể giúp tăng enzyme chống oxy hóa và bảo vệ.

• Không hút thuốc lá: 

Thuốc lá có nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, cũng như ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh của nam giới.

• Hạn chế uống thức uống có cồn: 

Rượu và các đồ uống có cồn có thể làm giảm nồng độ testosterone và ảnh hưởng đến tinh binh. Vì vậy, bạn nên giới hạn đồ uống có cồn ở mức vừa phải.

• Hạn chế tiếp xúc với các chất độc hại: 

Nam giới cần hạn chế tiếp xúc với thuốc trừ sâu, chì và các chất độc hại khác để tránh ảnh hưởng đến tinh dịch. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc, bạn nên mang quần áo bảo hộ và tránh tiếp xúc hóa chất với da.

• Chọn quần áo thoáng mát: 

Mặc quần quá chật có thể làm tăng nhiệt độ bìu và ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh.

Thông qua bài viết này, chúng ta có thêm kiến thức về bệnh tinh trùng yếu  và cách phòng tránh. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào về sức khỏe hay tinh dịch bất thường, hãy nhanh chóng tới các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ vô sinh hay hiếm muộn.